Đặc điểm của mối quan hệ Nguyên nhân – Kết quả
Nguyên nhân sinh ra kết quả.
Ví dụ: ngọn lửa có nguyên nhân từ ma sát hoặc do mồi lửa và chất dễ cháy.
Một nguyên nhân dẫn đến nhiều kết quả.
Ví dụ: chính sách công nghiệp hóa có thể tạo ra phát triển kinh tế, việc làm nhưng cũng có thể gây ô nhiễm môi trường.
Một kết quả bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân.
Ví dụ: điểm số cao của học sinh có thể do chăm chỉ, phương pháp học hiệu quả hoặc sự hỗ trợ của giáo viên.
Kết quả tác động ngược lại nguyên nhân.
Ví dụ: chính sách kinh tế hiệu quả thúc đẩy tăng trưởng, từ đó củng cố và phát triển chính sách. Ngược lại, nếu kết quả xấu, chính sách sẽ bị điều chỉnh.
Ý nghĩa phương pháp luận
- Tìm đúng nguyên nhân. Muốn giải quyết vấn đề phải đi từ gốc rễ, không chỉ xử lý bề ngoài.
- Tránh tư duy phiến diện. Cần xem xét toàn diện vì một kết quả thường bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân.
- Chủ động tạo nguyên nhân mới. Con người có thể tác động, thay đổi nguyên nhân để hướng tới kết quả mong muốn. Ví dụ: muốn học tập hiệu quả cần thay đổi phương pháp học, rèn luyện đều đặn.